Ekshumacja polega na wydobyciu zwłok lub szczątków z grobu lub miejsca tymczasowego pochówku w celu przeniesienia ich i pochowania w innym miejscu albo przeprowadzenia oględzin lekarsko-sądowych. Wymogi dotyczące ekshumacji zwłok określa art. 15 ustawy z dnia 31 stycznia 1959r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2000r. Nr 23, poz. 295 z późn. zm.) i rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. Nr 153, poz. 1783).

Ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana:

• na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok za zezwoleniem właściwego Inspektora Sanitarnego,
• na zarządzenie prokuratora lub sądu,
• na podstawie decyzji właściwego Inspektora sanitarnego w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel.

Ekshumacja zwłok jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia oraz przeprowadza się ją we wczesnych godzinach rannych. O zamierzonej ekshumacji należy zawiadomić właściwego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, który wykonuje nadzór nad nią oraz może dopuścić wykonanie ekshumacji w innym czasie niż określony powyżej przy zachowaniu ustalonych przez niego środków ostrożności. W celu przeprowadzenia ekshumacji należy złożyć wniosek do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego zawierający prośbę o ekshumację wraz z uzasadnieniem.

Do złożenia wniosku o ekshumację upoważniona jest najbliższa pozostała rodzina a mianowicie:

• pozostały małżonek(a) osoby zmarłej,
• krewni zstępni,
• krewni wstępni,
• krewny boczny do czwartego stopnia pokrewieństwa,
• powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia,
• osoba dobrowolnie do tego zobowiązująca się.

Jeśli między członkami rodziny powstaje spór dotyczący ekshumacji osobą uprawnioną do złożenia wniosku o ekshumację będzie osoba wskazana prawomocnym rozstrzygnięciem sądu. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny po wydaniu decyzji przesyła ją wszystkim członkom rodziny uprawnionym do współdecydowania w sprawie będącej przedmiotem wniosku.